Rada Mediów Narodowych: naruszono zasadę niezależności mediów od organów władzy wykonawczej

Rada Mediów Narodowych na sobotnim posiedzeniu podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia stanowiska dotyczącego skuteczności prawnej zmian w spółkach mediów publicznych dokonanych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego 19 grudnia 2023 r. oraz 27 i 29 grudnia 2023 r.

RMN przypomniała, że 19 grudnia 2023 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego dokonał zmian w składach osobowych organów Telewizji Polskiej S.A., Polskiego Radia S.A. oraz Polskiej Agencji Prasowej S.A. wskazując jako postawę prawną przepisy Kodeksu spółek handlowych.

W opinii RMN "stosowanie w sposób bezpośredni Kodeksu spółek handlowych narusza zasadę niezależności mediów od organów władzy wykonawczej. Działanie Ministra Kultury to jaskrawy przypadek degradacji roli mediów publicznych w obowiązującym porządku konstytucyjnym i demonstracja uzależnienia ich od władzy wykonawczej".

"Pozostaje ono w konflikcie z regulacjami konstytucyjnymi, w zakresie, w którym odnoszą się one wprost do niezależności mediów. Konstytucja RP wprost bowiem statuuje prawo do pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, wskazuje na obowiązki władzy publicznej – nie wyłączając władzy sądowniczej – w staniu na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Konstytucja wprost zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu, a każdemu obywatelowi zapewnia wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji" - podała Rada.

W uchwale zwróciła uwagę, że "pomimo pojawiających się w przestrzeni publicznej wypowiedzi status prawny Rady Mediów Narodowych nie został nigdy zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny. W wyroku TK z dnia 13 grudnia 2016 roku Trybunał uznał jedynie, że niezgodne z ustawą zasadniczą są regulacje, które wyłączają udział KRRiT w procedurze powoływania i odwoływania członków zarządu i rad nadzorczych spółek publicznej radiofonii i telewizji".

"Niezależnie od możliwej polemiki z tym rozstrzygnięciem TK, jest ona całkowicie bezcelowa, a to z uwagi na fakt, iż regulacje konstytucyjne, obligują władze publiczne, w tym ustawodawcę, aby w zakresie ewentualnie stwierdzonej niekonstytucyjności podjął działania legislacyjne zmierzające do jej sanacji. W świetle powyższej zasady, chcąc dokonać zmian w aktualnych władzach spółek publicznej radiofonii i telewizji, najpierw należało znowelizować ustawę w zakresie wynikającym z wyroku Trybunału Konstytucyjnego i uwzględnić rolę Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji" - czytamy w stanowisku.

"Minister Kultury nie zastępuje i nie może zastępować Krajowej Rady w jej ustrojowej roli, a tymczasem do tego – także w świetle powołanego wyroku TK – sprowadzają się faktyczne, bezprawne działania Ministra Kultury. Minister zignorował nie tylko ten wyrok, ale także postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 14 grudnia 2023 r., w którym Trybunał zobowiązał Skarb Państwa do powstrzymania się od czynności zmierzających do likwidacji spółek publicznej radiofonii i telewizji oraz dokonywania zmiany w ich zarządach".

RMN uchyla swoją uchwałę

RMN w sobotę uchyliła też swoją uchwałę wydaną 27 grudnia, w której m.in. udzieliła radcy prawnemu Markowi Sterniczukowi pełnomocnictwa do przedstawienia stanowiska w Sądzie Rejonowym w Warszawie - rozpatrującym wnioski o dokonanie zmian w Rejestrze Przedsiębiorców w zakresie wynikającym z uchwał z 19 grudnia przyjętych przez ministra kultury, działającego jako Walne Zgromadzenia Akcjonariuszy spółek: TVP, Polskiego Radia i PAP.27 grudnia wieczorem, już po posiedzeniu RMN, minister kultury poinformował o decyzji o postawieniu w stan likwidacji spółek Telewizja Polska S.A., Polskie Radio S.A. oraz Polskiej Agencji Prasowej S.A.

W sobotniej uchwale RMN upoważniła Przewodniczącego Rady Mediów Narodowych Krzysztofa Czabańskiego do ustanowienia pełnomocnika do przedstawienia stanowiska w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy - rozpatrującym wnioski o dokonanie zmian w Rejestrze Przedsiębiorców w zakresie wynikającym z uchwał podjętych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, działającego jako Walne zgromadzenia Akcjonariuszy spółek „Telewizja Polska” S.A., Polskie Radio S.A. oraz Polska Agencja Prasowa S.A. w zakresie dotyczącym zmiany składów osobowych ich organów oraz postawienia ich w stan likwidacji, a także do ustanawiania pełnomocników do przedstawienia stanowiska przez innymi sądami rejestrowymi, w których prowadzone będą postępowania dotyczące wpisu zmian wynikających z uchwał o postawieniu spółek radiofonii regionalnej w stan likwidacji.

W ubiegły wtorek Sejm podjął uchwałę w sprawie przywrócenia ładu prawnego oraz bezstronności i rzetelności mediów publicznych oraz Polskiej Agencji Prasowej, wzywającą Skarb Państwa do działań naprawczych. Dzień później resort kultury poinformował, że minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz, jako organ wykonujący uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa, działając na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych, odwołał 19 grudnia dotychczasowych prezesów Zarządów Telewizji Polskiej S.A., Polskiego Radia S.A. i Polskiej Agencji Prasowej S.A. i Rady Nadzorcze. Minister powołał nowe Rady Nadzorcze ww. Spółek, które powołały nowe Zarządy Spółek.

Decyzja szefa MKiDN spotkała się z krytyką ze strony polityków PiS; także prezydent Andrzej Duda stwierdził, że doszło do naruszenia Konstytucji. W sobotę prezydent Andrzej Duda zawetował ustawę okołobudżetową na rok 2024. W uzasadnieniu wyjaśnił, że nie zgadza się na przeznaczenie zapisanych w ustawie 3 mld zł na "nielegalnie przejęte media publiczne".

Minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz poinformował w środę, że w związku z decyzją prezydenta o wstrzymaniu finansowania mediów publicznych zadecydował o postawieniu w stan likwidacji spółek TVP, PR i PAP. 29 grudnia podjął z kolei decyzję o postawieniu w stan likwidacji spółek radiofonii regionalnej. Stan likwidacji może być cofnięty w dowolnym momencie przez właściciela – podał resort kultury.

Uchwały RMN publikowane są na stronie Sejmu.

Czytaj także: RMN: Michał Adamczyk nowym prezesem TVP

Czytaj także: Rada Mediów Narodowych apeluje do związków zawodowych ws. praw pracowników TVP. "To samobójcza próba RMN"

Czytaj także: Rada Mediów Narodowych ma obradować codziennie. Czabański zwołuje sześć posiedzeń