Większość Polaków negatywnie ocenia sytuację na rynku pracy

Koniec roku 2009 nie przyniósł dużych zmian w kwestii bezrobocia i oceny krajowego rynku pracy. Ogólną sytuację na rynku pracy w Polsce respondenci oceniali ostatnio w marcu, od tego czasu oceny niemal się nie zmieniły: nadal 7 proc. ankietowanych postrzega tę sytuację pozytywnie, większość zaś (67 proc., spadek o 2 punkty) - negatywnie.

Podobnie przedstawia się sytuacja na lokalnych rynkach pracy - od kilku miesięcy większość ankietowanych dostrzega problemy ze znalezieniem pracy. W opiniach respondentów, sytuacja ludzi młodych na rynku pracy nie przedstawia się najlepiej. Problem bezrobocia wśród młodzieży zauważa ponad trzy czwarte badanych.

Pozytywne opinie, jeśli chodzi o sytuację na rynku pracy, częściej od innych deklarują osoby w wieku od 18 do 34 lat, badani z wyższym wykształceniem, respondenci żyjący w dobrych warunkach materialnych, a także kadra kierownicza i specjaliści. Generalnie jednak we wszystkich grupach społeczno-demograficznych przeważają negatywne oceny. Są one tym częstsze, im badani są starsi, mniej wykształceni, mają niższe dochody i gorzej oceniają własne warunki materialne.

Od marca istotne zmiany zaszły w przewidywaniach dotyczących rozwoju sytuacji na krajowym rynku pracy w ciągu najbliższego roku. Liczba ankietowanych przekonanych o pogorszeniu się w tym czasie sytuacji na rynku pracy w Polsce zmalała o połowę (z 50 proc. do 25 proc.). Osoby oczekujące poprawy w tym względzie stanowią obecnie 16 proc. (wzrost od marca o 6 punktów). O 15 punktów (do 51 proc.) przybyło ankietowanych, którzy sądzą, że sytuacja na rynku pracy w Polsce pozostanie stabilna.

Obecnie co czwarty badany (25 proc.) przewiduje negatywne zmiany na krajowym rynku pracy, w tym jedynie trzech na stu respondentów (3 proc.) spodziewa się radykalnego pogorszenia. Połowa ankietowanych (51 proc.) jest zdania, że w ciągu roku sytuacja na rynku pracy w Polsce nie ulegnie zmianie. Na jej poprawę liczy natomiast 16 proc. respondentów, z tym że wszyscy wyrażają umiarkowany optymizm.

W ciągu ostatnich dziewięciu miesięcy stabilne pozostały także opinie o sytuacji panującej na rynkach lokalnych, w miejscu zamieszkania respondentów. Nadal większość z nich (60 proc.) twierdzi, że w ich miejscu zamieszkania i okolicy praca jest trudno dostępna lub też że nie ma jej wcale.

Zaledwie trzech na stu respondentów (3 proc.) uważa, że w ich miejscowości lub okolicy bez większych problemów można znaleźć odpowiednią pracę, a co trzeci (33 proc.) - że wprawdzie jakieś zatrudnienie jest osiągalne, lecz nie zawsze jest ono satysfakcjonujące. 41 proc. badanych jest zdania, że w rejonie ich zamieszkania trudno o jakąkolwiek pracę, a prawie co piąty (19 proc.) twierdzi, że nie ma tam żadnego zatrudnienia.

Opinie na ten temat są silnie zróżnicowane społecznie. Decydujące znaczenie ma charakter miejsca zamieszkania ankietowanych - im mniejsza miejscowość, tym bardziej krytyczne oceny sytuacji panującej na lokalnych rynkach pracy. Na trudności ze znalezieniem jakiegokolwiek zatrudnienia lub na całkowity brak pracy wskazuje zdecydowana większość ludzi ze wsi (75 proc) oraz małych miast (71 proc.) i tylko jedna czwarta respondentów ze środowisk wielkomiejskich (25 proc).

Deficyt pracy postrzegany jest zdecydowanie częściej przez osoby mniej wykształcone, z niższą pozycją zawodową, żyjące w gorszych warunkach materialnych. O lokalnych rynkach pracy najgorzej wypowiadają się rolnicy, bezrobotni i osoby pracujące w prywatnych gospodarstwach rolnych. Najlepsze opinie w tym względzie wyrażają osoby młode, dobrze wykształcone, a także kadra kierownicza i specjaliści z wyższym wykształceniem oraz pracownicy usług.

Zdecydowana większość ankietowanych zgadza się ze stwierdzeniem, że w ich miejscowości lub w okolicy ludzie młodzi, którzy właśnie skończyli szkołę lub studia, mają problemy ze znalezieniem pracy (82 proc.). 12 proc. ankietowanych jest przeciwnego zdania, w tym 2 proc. uważa, że ludzie młodzi w ogóle nie mają tego rodzaju problemów.

Większość respondentów (82 proc.) uważa, że głównym powodem bezrobocia wśród młodzieży jest brak miejsc pracy w ich miejscowości. Niemal trzy czwarte badanych z tej grupy (73 proc.) uznało, że przyczyną jest niewystarczająca sieć kontaktów i znajomości, które ułatwiają znalezienie pracy. Większość respondentów (67 proc.) potwierdziła również obiegową opinię, iż pracodawcy nie chcą zatrudniać osób bez doświadczenia zawodowego, gdyż ich przeszkolenie jest dla firmy zbyt kosztowne i niezbyt opłacalne. Prawie dwie trzecie ankietowanych (61 proc.) uważa, że ludzie młodzi nie mają wystarczających motywacji do tego, aby szukać pracy, ponieważ wciąż mogą liczyć na pomoc rodziny. Znaczna grupa badanych (44 proc.) uznała, że młodzież ma zbyt wygórowane oczekiwania finansowe.

Obecnie większość pracujących respondentów (64 proc.) deklaruje poczucie bezpieczeństwa zatrudnienia, jednak tylko co czwarty z nich (27 proc.) uznaje utratę pracy za mało prawdopodobną. Natomiast prawie co trzeci pracownik (30 proc.) dostrzega niebezpieczeństwo zwolnienia (w tym 6 proc. bardzo poważnie bierze to pod uwagę).

Badanie zrealizowano w dniach 2-9 grudnia na liczącej 1046 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych Polaków.